Khi bắt đầu phát triển một ứng dụng web với JavaScript, sinh viên Công nghệ thông tin thường gặp câu hỏi: Nên học React.js hay Next.js trước? Nên chọn công nghệ nào cho dự án tốt nghiệp hoặc dự án thực tế? Cả hai đều rất phổ biến và mạnh mẽ, nhưng mục đích sử dụng và khả năng lại khác nhau. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt, mối quan hệ và cách ứng dụng hai công nghệ này để học tập và phát triển hiệu quả hơn.

Tổng quan về React.js

React.js là một thư viện JavaScript mã nguồn mở do Facebook phát triển. Mục tiêu chính của React là xây dựng giao diện người dùng (UI) theo mô hình component-based (dựa trên các thành phần tái sử dụng). React chỉ tập trung vào phần giao diện phía client – nó không đưa ra giải pháp sẵn có cho routing, server-side rendering hay tối ưu SEO.
Ưu điểm

• Tự do cấu trúc dự án theo ý muốn.
• Dễ học và bắt đầu, phù hợp với sinh viên mới.
• Có cộng đồng lớn, rất nhiều tài liệu học tập.
• Phù hợp với Single Page Applications (SPA) – chỉ tải lại phần nội dung thay vì tải lại toàn bộ trang.

Nhược điểm

• Không có sẵn tính năng routing, phải cài thêm (React Router).
• Không hỗ trợ sẵn SEO, SSR, SSG, nếu muốn phải tự cấu hình.
• Không có backend tích hợp.

Tổng quan về Next.js

Next.js là một framework được xây dựng trên nền React, do Vercel phát triển. Nó cung cấp sẵn nhiều tính năng cần thiết cho một ứng dụng web hoàn chỉnh như routing, server-side rendering (SSR), static site generation (SSG), hỗ trợ API, và tối ưu SEO.

Ưu điểm

• Routing tự động dựa trên cấu trúc thư mục.
• Hỗ trợ Server-side Rendering (SSR), Static Site Generation (SSG) và Incremental Static Regeneration (ISR).
• Tối ưu SEO tốt hơn so với React.js.
• Hỗ trợ TypeScript, CSS Modules, Image Optimization.
• Có thể viết backend đơn giản với API routes.

Nhược điểm

• Cấu trúc cứng hơn, ít linh hoạt so với React “thuần”.
• Cần học React trước mới học được Next.js hiệu quả.

So sánh chi tiết giữa React.js và Next.js

Tiêu chí	React.js	Next.js
Loại công nghệ	Thư viện UI	Framework toàn diện
Routing (điều hướng trang)	Cần cài đặt thêm (React Router)	Có sẵn dựa trên cấu trúc thư mục
SEO (tối ưu công cụ tìm kiếm)	Hạn chế vì render phía client	Tốt nhờ render phía server
Rendering	Chỉ client-side rendering	Hỗ trợ SSR, SSG, ISR
Triển khai API backend	Không hỗ trợ	Có thể viết API trực tiếp trong project
Cấu trúc dự án	Linh hoạt	Có chuẩn cấu trúc riêng
Tối ưu hiệu năng	Tùy thuộc lập trình viên	Có cơ chế tối ưu sẵn
Mức độ phù hợp với sinh viên mới	Dễ học, phù hợp để bắt đầu	Học sau khi nắm vững React

Khi nào nên chọn React.js hoặc Next.js?

Việc lựa chọn giữa React.js và Next.js phụ thuộc vào mục tiêu dự án, yêu cầu kỹ thuật, và trình độ hiện tại của lập trình viên. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Chọn React.js trong trường hợp:

• Bạn đang bắt đầu học lập trình giao diện web và cần xây dựng kỹ năng cơ bản về JavaScript và Frontend.
• Dự án của bạn là Single Page Application (SPA) đơn giản, như trang quản lý ghi chú, ứng dụng to-do list, blog cá nhân đơn giản không yêu cầu SEO cao.
• Bạn muốn linh hoạt tự thiết kế cấu trúc thư mục và quy trình phát triển theo cách riêng của mình.

Bạn có kế hoạch tích hợp React với các thư viện hoặc framework khác như Redux, Tailwind CSS hoặc Material UI. Chọn Next.js trong trường hợp:

• Dự án yêu cầu tối ưu hóa SEO để tăng khả năng hiển thị trên các công cụ tìm kiếm như Google.
• Ứng dụng cần Server-Side Rendering (SSR) hoặc Static Site Generation (SSG) để nâng cao tốc độ tải trang và trải nghiệm người dùng.
• Bạn cần phát triển các website quy mô lớn, chẳng hạn như thương mại điện tử, hệ thống quản lý nội dung (CMS), hay các nền tảng blog có lượng truy cập cao.
• Bạn muốn tích hợp cả API backend đơn giản trong cùng một dự án mà không cần xây dựng thêm server riêng.
• Dự án cần triển khai nhanh chóng với các tính năng tối ưu hóa hiệu suất sẵn có.

Sinh viên mới nên ưu tiên học React.js trước để nắm vững các khái niệm cơ bản về component, state, props và lifecycle, trước khi chuyển sang học Next.js để phát triển ứng dụng chuyên sâu hơn.

Trong thực tế phát triển phần mềm, nhiều dự án sẽ kết hợp cả hai, sử dụng React để xây dựng giao diện, đồng thời tận dụng Next.js để xử lý routing và render phía server.

React.js và Next.js đều là những công nghệ quan trọng trong hệ sinh thái phát triển web hiện đại. React.js phù hợp để xây dựng giao diện linh hoạt, dễ tùy biến, trong khi Next.js mở rộng sức mạnh đó với các tính năng như routing tự động, server-side rendering và tối ưu SEO.

Tùy vào nhu cầu và mục tiêu dự án, người dùng có thể chọn React để phát triển SPA đơn giản hoặc chọn Next.js cho các ứng dụng hiệu suất cao, thân thiện với công cụ tìm kiếm. Việc nắm vững cả hai công nghệ không chỉ hữu ích với sinh viên CNTT mà còn là lợi thế lớn cho bất kỳ ai đang làm việc hoặc định hướng phát triển trong lĩnh vực lập trình web.

Giảng viên Nguyễn Quang Hùng
Bộ môn Công nghệ thông tin
FPT Polytechnic TP HCM